Βιώσιμη ανάπτυξη και αστικό τοπίο: Το μέλλον είναι πράσινο
Οι πόλεις είναι συνυφασμένες με την καθημερινότητά μας. Εκεί ζούμε, δημιουργούμε, εργαζόμαστε και διασκεδάζουμε. Εκτός όμως από ευημερία και καινοτομία, οι αστικές περιοχές παρουσιάζουν διάφορα ζητήματα. Η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού και υποδομών οδηγεί σε μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας και υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Έτσι, οι αστικές περιοχές είναι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με συνέπειες για την υγεία, την κοινωνική ισότητα και τη βιοποικιλότητα.
Η λύση στο πρόβλημα έρχεται μέσα από τη βιώσιμη αστική ανάπλαση. Δηλαδή, μέσα από κοινωνικά υπεύθυνες και πράσινες πόλεις, που αναπτύσσονται με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον, και διασφαλίζουν ένα βιώσιμο μέλλον για όλους.
Τι είναι και γιατί χρειαζόμαστε τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη
Η βιώσιμη αστική ανάπτυξη είναι μια πολύπλευρη και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επέκταση και ανάπλαση των αστικών περιοχών, που δίνει προτεραιότητα στην οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα. Στόχος είναι να καλύψει τις ανάγκες της κοινωνίας, χωρίς να υπονομεύει τη δυνατότητα των επόμενων γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες.
Συνδυάζει πρακτικές που μειώνουν τη ρύπανση, σέβονται το περιβάλλον, βελτιώνουν τις συνθήκες στέγασης, διευκολύνουν τις μεταφορές, και προάγουν την υγεία και την κοινωνική συνοχή. Έτσι, οδηγεί σε οικονομικά ισχυρές πόλεις, με ποιότητα ζωής για τους κατοίκους.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων είναι απαραίτητη αν θέλουμε ένα οικονομικά εύρωστο, κοινωνικά υπεύθυνο και περιβαλλοντικά βιώσιμο μέλλον. Οι αστικές περιοχές είναι υπεύθυνες για πάνω από το 70% των εκπομπών CO2 που συνδέονται με την ενέργεια και για περίπου το 50% των παγκόσμιων αποβλήτων. Ήδη φιλοξενούν το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, με αυξανόμενη τάση, με αποτέλεσμα η επίδρασή τους στο περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή να γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη.
Στην Ευρώπη, το φαινόμενο είναι ακόμη πιο έντονο, καθώς το 75% των Ευρωπαίων κατοικεί ήδη σε πόλεις, ενώ έως το 2050 αναμένεται το 80% του πληθυσμού να έχει μετακινηθεί σε αστικές περιοχές.
Πράσινα κτίρια, μικτές χρήσεις και άλλες πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης
Οι πόλεις μπορούν να βελτιώσουν τις υποδομές και να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους, και παράλληλα να εξυπηρετούν τους κατοίκους τους, μέσα από κατάλληλες στρατηγικές και πρακτικές που συμβάλλουν στη βιώσιμη αστική ανάπλαση:
- Συμπαγής πόλη – Πράσινα κτίρια και μικρές αποστάσεις, για ευκολότερες μετακινήσεις με μέσα μαζικής μεταφοράς και λιγότερα χιλιόμετρα με ιδιωτικά οχήματα.
- Επαναχρησιμοποίηση υποδομών – Αναβάθμιση και εκμετάλλευση προηγούμενων επενδύσεων.
- Περιοχές μικτής χρήσης – Με οικιστικά συγκροτήματα, χώρους εργασίας, πάρκα, σχολεία, αθλητικές εγκαταστάσεις και άλλες υπηρεσίες συγκεντρωμένες σε κοντινές αποστάσεις.
- Αύξηση πρασίνου – Προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας και προαγωγή της ευζωίας.
Τα πράσινα κτίρια είναι από τις πλέον αποτελεσματικές στρατηγικές για πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κτίρια ευθύνονται για το 40% της κατανάλωσης ενέργειας και το 36% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ το 75% των κτιρίων δεν είναι ακόμη ενεργειακά αποδοτικά.
Με φιλικά προς το περιβάλλον υλικά και αυξημένη ενεργειακή απόδοση, τα πράσινα κτίρια:
- Περιορίζουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Μειώνουν το κόστος λειτουργίας και συντήρησης.
- Βελτιώνουν τη διαχείριση νερού και την ποιότητα του αέρα.
- Προσφέρουν χώρους χαλάρωσης και ευεξίας και βελτιώνουν την καθημερινότητα.
Με οδηγό τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης
Η βιώσιμη αστική ανάπλαση έχει κεντρικό ρόλο και στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (Sustainable Development Goals – SDGs). Ο Στόχος 11 «Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες» εστιάζει στη δημιουργία βιώσιμων πόλεων, χωρίς αποκλεισμούς, με προσβάσιμους χώρους πρασίνου, και επαρκή μέσα μεταφοράς.
Τα κράτη που συμμετέχουν στα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν του στόχους το 2015, στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030, που έχει στόχο να εξαλείψει τη φτώχεια, να προστατέψει τον πλανήτη και να διασφαλίσει την ειρήνη και την ευημερία, μέσα από ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης.
Για να επιτευχθούν οι στόχοι είναι σημαντικό τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας να σχεδιάζουν και να υλοποιούν πρωτοβουλίες που εναρμονίζονται με τους στόχους.
Αστική ανάπλαση στην πράξη από τη LAMDA Development – The Ellinikon
Το The Ellinikon, το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη, αποτελεί μια ανάπτυξη που θα μεταμορφώσει την πόλη της Αθήνας. Βρίσκεται στην περιοχή του πρώην Διεθνούς Αεροδρομίου του Ελληνικού και θα δώσει νέα ζωή στην περιοχή, εισάγοντας ένα βιώσιμο αστικό οικοσύστημα, πάντα με βάση τις Πρακτικές Βιώσιμης Ανάπτυξης της LAMDA Development. Το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός παράκτιου πάρκου, μιας προσβάσιμης και ανοιχτής παραλιακής ζώνης, οικιστικές γειτονιές και ξενοδοχεία, όλα σχεδιασμένα για να προάγουν μια ζωντανή και συνδεδεμένη κοινότητα με σημαντικά έργα υποδομής. Σχεδιασμένο ως μία «πόλη των 15 λεπτών», το The Ellinikon στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την ενίσχυση της συμπερίληψης και της διαφορετικότητας, και την υποστήριξη βιώσιμων πρακτικών διαβίωσης. Επιπλέον, το έργο αναμένεται να δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης, συμβάλλοντας στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της περιοχής και ολόκληρης της χώρας.