Πράσινα κτίρια: Βιοκλιματικός σχεδιασμός ενάντια στην κλιματική κρίση
Η κλιματική κρίση βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στη λίστα των παγκόσμιων απειλών, καθώς προκαλεί μεγάλες φυσικές καταστροφές στον πλανήτη, ενώ υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Αιτία είναι οι υψηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας. Έχει αποδειχτεί ότι ένας από τους βασικούς υπαίτιους για την αύξηση αυτών των εκπομπών είναι ο τομέας των κατασκευών. Πράγματι, μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κτίρια ευθύνονται για το 36% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Τα τελευταία χρόνια η απάντηση στο πρόβλημα έρχεται με την ανέγερση των λεγόμενων πράσινων κτιρίων. Πρόκειται για κτίρια που πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές δόμησης που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους. Τα πράσινα κτίρια αποτελούν τη νέα τάση στον κόσμο των κατασκευών, ιδίως όταν μιλάμε για μεγάλα έργα αστικής ανάπλασης.
Τι είναι τα πράσινα κτίρια
Πράσινα κτίρια είναι τα περιβαλλοντικά βιώσιμα κτίρια, δηλαδή εκείνα που έχουν ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους: από τη χωροθεσία και τον σχεδιασμό τους έως την κατασκευή και τη λειτουργία τους. Δύο είναι οι σημαντικές παράμετροι για να θεωρείται ένα κτίριο πράσινο:
- Πράσινη δόμηση – Βασίζεται στη χρήση οικοδομικών υλικών με μειωμένο ανθρακικό αποτύπωμα όπως ο ανακυκλωμένος χάλυβας, αλλά και στη μείωση των αποβλήτων που δημιουργούνται κατά την κατασκευή.
- Βιοκλιματικός σχεδιασμός – Αξιοποιεί τις κλιματικές συνθήκες της κάθε περιοχής, π.χ. ήλιος, αέρας, άνεμος, για να καλύψει τις ανάγκες ενός κτιρίου σε θέρμανση, κλιματισμό, αερισμό ή φωτισμό, με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας. Για παράδειγμα, ο κατάλληλος προσανατολισμός ενός κτιρίου μπορεί να μειώσει τις ανάγκες του σε θέρμανση και η χρήση φωτοβολταϊκών πάνελ μπορεί να καλύψει τη λειτουργία οικιακών συσκευών.
Περιβαλλοντικά οφέλη και αξία για την κοινωνία
Η τάση προς την κατασκευή πράσινων κτιρίων αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, καθώς η βιωσιμότητα αποτελεί πλέον το μεγάλο στοίχημα της κοινωνίας. Μετρήσεις και προσομοιώσεις στην Ελλάδα έδειξαν ότι τα πράσινα κτίρια οδηγούν σε 30% εξοικονόμηση ενέργειας σε σχέση με συμβατικά κτίρια, ενώ σε σχέση με παλιά κτίρια χωρίς μόνωση η εξοικονόμηση φτάνει το 80%. Παράλληλα, η πράσινη δόμηση και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός βελτιώνουν τη διαχείριση νερού και την ποιότητα του αέρα.
Πέρα από το περιβαλλοντικό όφελος, τα πράσινα κτίρια βελτιώνουν τη ζωή των κατοίκων, καθώς έχουν μειωμένο κόστος λειτουργίας και συντήρησης. Διαθέτουν επίσης πιο λειτουργικούς και άνετους χώρους γεγονός που επηρεάζει θετικά τη διάθεση και την ευεξία.
Η επιστημονική κοινότητα εργάζεται εντατικά προς την επινόηση νέων τεχνολογιών που θα ενισχύσουν τον βιοκλιματικό σχεδιασμό και θα οδηγήσουν τη βιωσιμότητα των κτιρίων σε νέα επίπεδα. Η έρευνα έχει επικεντρωθεί στη δημιουργία κτιρίων που, εκτός από πράσινη δόμηση, έχουν μεγάλη προσαρμοστικότητα σε κλιματικά φαινόμενα ή κοινωνικές αλλαγές που επηρεάζουν την ίδια τη χρήση τους. Με τεχνολογίες όπως τα ψηφιακά δίδυμα (digital twins) έχουμε πλέον τη δυνατότητα να δημιουργούμε ψηφιακά αντίγραφα των κτιρίων και να παρακολουθούμε τη βιωσιμότητά τους σε διάφορα πιθανά σενάρια.
Πιστοποιήσεις βιωσιμότητας LEED και BREEAM
Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ένα κτίριο πληροί τις προδιαγραφές βιωσιμότητας; Η απάντηση βρίσκεται στις διεθνείς πιστοποιήσεις, οι οποίες απονέμονται σε κτίρια που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια περιβαλλοντικής αξιολόγησης:
- LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) – Εστιάζει στην ενεργειακή απόδοση, την ποιότητα αέρα στους εσωτερικούς χώρους, την εξοικονόμηση νερού, τα υλικά κατασκευής και την καινοτομία στον σχεδιασμό. Υπάρχουν 4 επίπεδα πιστοποίησης: Certified, Silver, Gold και Platinum, ανάλογα με τους βαθμούς που συγκεντρώνει το υπό έλεγχο κτίριο σε κάθε κριτήριο. Έχει αποδειχτεί ότι τα κτίρια με πιστοποίηση LEED καταναλώνουν κατά μέσο όρο 25% λιγότερη ενέργεια και 11% λιγότερο νερό από τα κτίρια που δεν έχουν πιστοποιηθεί.
- BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) – Αξιολογεί τη διαχείριση του κτιρίου, την υγεία και ευημερία των ενοίκων, την ενέργεια, τις μεταφορές, την εξοικονόμηση νερού, τα υλικά κατασκευής, τα απόβλητα, τις χρήσεις γης, τη ρύπανση καθώς και την προσαρμογή στην κλιματική κρίση. Τα κτίρια λαμβάνουν από 1 έως 5 αστέρια, ανάλογα με τις επιδόσεις τους. Η πιστοποίηση BREEAM αυξάνει την αξία των κτιρίων, καθώς τα κάνει πιο ελκυστικά σε ευαισθητοποιημένους ένοικους και επενδυτές.
Ο 1ος πράσινος οικιστικός ουρανοξύστης στην Ελλάδα από τη LAMDA Development
Ο Riviera Tower αναπτύσσεται στο μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη, το The Ellinikon. Είναι ο ψηλότερος παραθαλάσσιος ουρανοξύστης στη Μεσόγειο, με ύψος 200 μ. και θα φιλοξενεί πάνω από 170 κατοικίες με θέα στην Αθηναϊκή Ριβιέρα. Έχει ήδη προ-πιστοποιηθεί με LEED σε επίπεδο Gold.
Το κτίριο ακολουθεί το μοντέλο βιωσιμότητας που εφαρμόζουμε σε όλες τις εργασίες μας. Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνονται:
- Βιοφιλικός σχεδιασμός – Με ζώνες πράσινου στην όψη του που συνδέουν τους κατοίκους με το φυσικό περιβάλλον.
- Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας – Με 15% υψηλότερη ενεργειακή απόδοση σε σχέση με τα συνηθισμένα νέα κτίρια, χάρη στα σύγχρονα συστήματα κλιματισμού, τις υψηλές προδιαγραφές του κέλυφους και τη χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων.
- Μειωμένη κατανάλωση νερού – Με φυτά με χαμηλές ανάγκες άρδευσης και έξυπνα συστήματα άρδευσης που μειώνουν την κατανάλωση νερού κατά 50%.
- Χαμηλό ανθρακικό αποτύπωμα – Με υλικά κατασκευής που έχουν μειωμένες εκπομπές CO2 κατά την παραγωγή τους.
- Πλούσια βλάστηση και βιοποικιλότητα – Με πάνω από 22.000 φυτά και 470 δέντρα στον περιβάλλοντα χώρο.